સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ PDF Free Download

સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ PDF Download Info

સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ PDF Free Download, 1893 માં શિકાગોમાં વિશ્વ ધર્મ પરિષદ દરમિયાન “અમેરિકાના ભાઈઓ અને બહેનો” માટેના તેમના ભાષણ માટે તેમને સારી રીતે યાદ કરવામાં આવે છે, જેમાં તેમણે હિન્દુ ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું. “ઉઠો, જાગતા રહો અને જ્યાં સુધી તમે તમારું ધ્યેય પ્રાપ્ત ન કરો ત્યાં સુધી ખંત રાખો.” સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ 1863માં કલકત્તામાં એક કુલીન કાયસ્થ પરિવારમાં થયો હતો.

સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ PDF

સ્વામી વિવેકાનંદ, ભારતના કોલકાતામાં 12 જાન્યુઆરી, 1863ના રોજ નરેન્દ્રનાથ દત્તાનો જન્મ થયો હતો, તે એક નોંધપાત્ર હિંદુ સાધુ, ફિલસૂફ અને આધ્યાત્મિક નેતા હતા જેમણે પશ્ચિમી વિશ્વને વેદાંત અને યોગની માન્યતાઓ શીખવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમનું જીવન અને ઉપદેશો વિશ્વભરના લાખો લોકોને પ્રેરણા આપતા રહે છે. અહીં સ્વામી વિવેકાનંદના જીવન અને સંદેશનો સારાંશ છે:

પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ:

સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ ઉચ્ચ-મધ્યમ-વર્ગના બંગાળી પરિવારમાં થયો હતો. વિશ્વનાથ દત્ત, તેમના પિતા, વકીલ હતા, અને તેમની માતા, ભુવનેશ્વરી દેવી, ધર્મનિષ્ઠ અને ધાર્મિક મહિલા હતી.

• બૌદ્ધિક જિજ્ઞાસાઃ નરેન્દ્રનાથ હંમેશા આધ્યાત્મિકતા અને બૌદ્ધિક પ્રવૃત્તિઓમાં રસ ધરાવતા હતા. તેમના પિતાની વિશ્લેષણાત્મક વિચારસરણી અને તેમની માતાના નિષ્ઠાવાન વલણે તેમને પ્રેરણા આપી.
• રામકૃષ્ણ સાથે મેળાપ: જ્યારે વિવેકાનંદનો દક્ષિણેશ્વરમાં રહસ્યવાદી સંત શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસનો સામનો થયો, ત્યારે તેમના જીવનમાં ગહન વળાંક આવ્યો. રામકૃષ્ણના શિક્ષણ હેઠળ, તેમણે સઘન આધ્યાત્મિક શિક્ષણ મેળવ્યું અને અસંખ્ય ધાર્મિક પ્રણાલીઓની સંપૂર્ણ સમજ મેળવી.

આધ્યાત્મિક યાત્રા:

શ્રી રામકૃષ્ણના મૃત્યુ પછી, નરેન્દ્રનાથ સ્વામી વિવેકાનંદ નામ ધારણ કરીને મઠના જીવનમાં પ્રવેશ્યા. તેમણે તેમનું જીવન લોકોની સેવા માટે સમર્પિત કર્યું, તમામ ધર્મોને સમાન અંતિમ સત્યના માર્ગ તરીકે જોયા.

ભટકતા સાધુ વિવેકાનંદે વિચરતી અસ્તિત્વનું નેતૃત્વ કર્યું, દેશની અનન્ય સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક આર્થિક પરિસ્થિતિઓ વિશે જાણવા માટે ભારતભરમાં પ્રવાસ કર્યો. તેમના અનુભવોએ ગરીબી, અન્યાય અને સારા શિક્ષણની જરૂરિયાત અંગેના તેમના વિચારોને અસર કરી.

વિશ્વ ધર્મ સંસદ (1893):

સ્વામી વિવેકાનંદ 1893 માં શિકાગોમાં વિશ્વની ધર્મ સંસદમાં વિશ્વવ્યાપી ખ્યાતિ પામ્યા હતા. “અમેરિકાના બહેનો અને ભાઈઓ,” તેમણે કહ્યું, શ્રોતાઓને મંત્રમુગ્ધ કર્યા અને પશ્ચિમી વિશ્વ સમક્ષ હિન્દુ ફિલસૂફી રજૂ કરી.

બધા ધર્મો માટે સહિષ્ણુતા વિવેકાનંદે ધર્મની સાર્વત્રિકતા પર ભાર મૂક્યો, સહિષ્ણુતા અને તમામ ધર્મો માટે આદરને પ્રોત્સાહન આપ્યું. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે આસ્થા એ સમાન સ્વર્ગીય સત્યના વિવિધ માર્ગો છે.

ઉપદેશો અને તત્વજ્ઞાન:

• યોગ અને વેદાંત:
  • સ્વામી વિવેકાનંદે રોજિંદા જીવનમાં આધ્યાત્મિક વિચારોના વ્યવહારિક ઉપયોગ પર ભાર મૂકીને વેદાંત અને યોગ વિચારધારાઓનો પ્રચાર કર્યો. તેમણે પોતાના દૈવી તત્ત્વને સાકાર કરવા માટે સ્વ-શિસ્ત અને ધ્યાન માટે આહવાન કર્યું.
• અન્ય લોકો માટે સેવા:
  • વિવેકાનંદ ‘દરિદ્ર નારાયણ’ અથવા નિરાધાર અને પીડિત લોકોમાં દેખાતા દૈવીની કલ્પનામાં માનતા હતા. તેમણે તેમના અનુયાયીઓને નિઃસ્વાર્થ સેવા (સેવા) દ્વારા પૂજા કરવા પ્રોત્સાહિત કર્યા.
• શિક્ષણ અને ચારિત્ર્ય વિકાસ:
  • વિવેકાનંદે મનુષ્યના ચારિત્ર્ય વિકાસ અને સર્વાંગી વિકાસમાં શિક્ષણના મૂલ્ય પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે શિક્ષણને વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવવા અને સમાજને ઉન્નત કરવાની પદ્ધતિ તરીકે જોયું.

વારસો અને પ્રભાવ:

• રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના થઈ:
  • સ્વામી વિવેકાનંદે સેવા અને આધ્યાત્મિક પ્રકાશના ધ્યેયોને આગળ ધપાવવા માટે 1897માં રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરી હતી. આ મિશન માનવતાવાદી સેવા, શિક્ષણ અને વેદાંત ફિલસૂફીના પ્રસાર પર ભાર મૂકે છે.
• વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠા:
  • સ્વામી વિવેકાનંદના ઉપદેશો સમગ્ર વિશ્વમાં લોકોને પ્રેરણા આપતા રહે છે. તેમનું ધ્યાન ધાર્મિક સંવાદિતા, માનવતાના પરસ્પર જોડાણ અને સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક સરહદો પર આધ્યાત્મિકતાના વ્યવહારિક ઉપયોગ પર છે.
• ભારતના રાષ્ટ્રીય નાયક:
  • સ્વામી વિવેકાનંદને ભારતમાં રાષ્ટ્રીય નાયક તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેમનો જન્મદિવસ, 12 જાન્યુઆરી, રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, જે યુવાનો પરના તેમના પ્રભાવ અને મજબૂત અને આત્મનિર્ભર ભારત માટેના તેમના વિઝનને માન્યતા આપે છે.

સ્વામી વિવેકાનંદનું જીવન અને ઉપદેશો આજે પણ સુસંગત અને પ્રભાવશાળી છે, જે લોકોને આત્મ-સાક્ષાત્કાર માટે પ્રયત્ન કરવા, માનવજાતની સેવા કરવા અને વૈશ્વિક અને સર્વસમાવેશક આધ્યાત્મિકતાને સ્વીકારવા માટે પ્રેરણા આપે છે.

સ્વામી વિવેકાનંદના બાળપણના પ્રસંગો

આજે આપણે જે નરેન્દ્રની ચર્ચા કરી રહ્યા છીએ તે બંગાળી હતો. તેમનો જન્મ ઈ.સ. તેમનો જન્મ 12 જાન્યુઆરી, 1863ના રોજ કલકત્તાના પડોશમાં સિમોલિયોમાં થયો હતો. વિશ્વનાથ દત્ત પિતા છે, અને ભુવનેશ્વરીદેવી માતા છે. એ વ્યક્તિઓ ખૂબ જ પૈસાદાર હતા. નોકરોને પણ કેવળ પુત્ર નરેન્દ્ર ખાતર રખાયા!

આવા ખમ્મા ખમ્મામાં ઉછર્યા ત્યારથી નરેન્દ્રનું બાળપણનું હુલામણું નામ ‘વીલબિલે’ હતું. તે અત્યંત રમુજી હતો. તેને ફોર્સીપાઈની રમતનો આનંદ હતો અને ક્રિકેટ પ્રત્યે એટલો બધો શોખ હતો કે તે પોતે એક તેજસ્વી ક્રિકેટર બનવાની ઈચ્છા રાખતો હતો. તેને પ્રાણીઓ પ્રત્યે પણ ગજબનો લગાવ છે. તેને પાછળના યાર્ડમાં બેસીને મોર, કબૂતર અને કાકાકૌઆ સાથે વાતચીત કરવાનું પસંદ હતું. વાંદરાઓ, બકરીઓ, ગાયો અને ઘોડાઓની સંગતમાં દોડો.

તે ઘોડાઓને એટલો પ્રેમ કરતો હતો કે તેણે કહ્યું હતું કે, ‘હું મોટો થઈને ઘોડાનો રખેવાળ બનીશ!’ શારીરિક કસરત પણ નિરંતર. મને બોક્સિંગ પણ ખૂબ ગમે છે. સંગીતનો શોખ. તે ઘણીવાર ભજન ગાવામાં એટલો મગ્ન હોય છે કે તેને તેની આસપાસના વાતાવરણની જાણ હોતી નથી.

તે એક દિવસ તેના સાથીઓ સાથે મંદિરમાં બેઠો હતો. તેણે તેની આંખો બંધ કરી અને તેના માથામાં પ્રાર્થના કરવાનું શરૂ કર્યું. તેઓ વધુ કેન્દ્રિત થયા. તે સમયે મંદિરમાં એક સાપ નીકળ્યો. “સાપ!” હું તેને જોઉં છું, સાપ! બાકીના છોકરાઓ બધા સૂઈ ગયા હતા. પણ નરેન્દ્ર તેનાથી સાવ અજાણ હતો. તેણે તેની આંખો બંધ કરી અને તેની હથેળીઓ વાળીને પ્રવેશ કર્યો.

‘મંદિરમાં સાપ આવ્યો છે, અને તમારું બાળક ત્યાં સૂઈ રહ્યું છે!’ ગભરાયેલા મિત્રોએ નરેન્દ્રના માતા-પિતાને કહ્યું. માતા-પિતા હાંફતા હાંફતા બોલ્યા. હું મંદિરે પહોંચ્યો. જો કે, મંદિરના પ્રવેશદ્વાર પર રસ્તો બંધ કરી દેવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે અંદર ધસારો કરવો જોખમી બન્યો હતો. નાનો નરેન્દ્ર આંખો બંધ કરીને બેઠો હતો, સાપ તેની સામે લથડતો હતો. જો તે સાપ ગુસ્સે થશે, તો તે નરેન્દ્રને કરડશે.

નિરાધાર શ્વસન સાથે, નિરાધાર માતાપિતા અને મિત્રોએ મંદિર તરફ જોયું. આખરે સાપ અદૃશ્ય થઈ ગયો. માતા નરેન્દ્રનો પીછો કરીને અંદર ધસી આવી. નરેન્દ્ર ચતુર અને હિંમતવાન બંને હતા. કંઈપણ તમને ડરવું જોઈએ નહીં!

તેને ખીચડી ખાવાની આદત પડી ગઈ. દરરોજ બપોરે હિંચકાનું સેવન કરવું જોઈએ. પરંતુ તેની ખેંચવાની પદ્ધતિ અલગ છે! પડોશની એક વાડીમાં ચંપાના ઝાડ ઉભેલા હતા. નરેન્દ્રએ ચંપાના ઝાડને માપ્યું. તે તેના એક અંગ પર ઊભો રહે છે, પછી પોતાની જાતને શબની નીચે ખેંચે છે અને પોતાને લટકાવી દે છે. જેમ કે લંગુર! વૃદ્ધ સજ્જન જેવા! પડવાથી ગભરાશો નહીં.

એક મુરબ્બી તેને આ રીતે લટકતો જોઈને ગભરાઈ ગયો. યુવાન પ્રવાસ કરી શકે છે. ‘નરેન્દ્ર!’ તેણે કહ્યું. પરિણામે, ઊંધું લટકતી વખતે ખાવું નહીં. ‘કદાચ વાગશે.’

‘ચિંતા કરશો નહીં,’ નરેન્દ્ર જવાબ આપે છે. ‘મને વાંધો નથી.’

‘અરે, આ ઝાડ પર બ્રહ્મરાક્ષસ નામનું ભૂત છે,’ ઋષિએ ઉમેર્યું, આવો મૂલ્યવાન પાઠ આ યુવાન સ્વીકારશે નહીં. તે તમારા ડોકનો નાશ કરશે.’

નરેન્દ્ર હસી પડ્યો. કાકા! મારી ગોદી હજુ બ્રહ્મરાક્ષસ દ્વારા નષ્ટ થવાની બાકી છે. હું મહિનાઓથી આ ઝાડ પર કામ કરી રહ્યો છું. પણ જો બ્રહ્મરાક્ષસ દેખાય તો હું તેને મારી નાખીશ! અને તેણે ચંપાના ઝાડના અંગમાંથી દોરડું બાંધ્યું અને આનંદથી ધ્રૂજી ઊઠ્યો….
પરંતુ તે બધી મજા અને રમતો ન હતી. તેની પાસે બુદ્ધિ છે!

તેમના પિતાને એક વખત મધ્યપ્રદેશના રાયપુર ગામમાં જવાનું થયું. તેને બે વર્ષ રહેવાની જરૂર હતી. નરેન્દ્ર તે સમયે અંગ્રેજી ત્રીજા (હવે નવમા) ગ્રેડની પરીક્ષા આપી રહ્યો હતો. પરિણામે, સંશોધન ચાલુ રાખવું જોઈએ. પરંતુ તેણે તેના પિતાની સાથે આવવાનો આગ્રહ રાખ્યો. અને તે રાયપુર ગયો. તેણે મધ્યપ્રદેશના જંગલોમાં બે વર્ષ સુધી નદીઓમાં સ્નાન કર્યું.

બે વર્ષ પછી તેઓ કલકત્તા પાછા ફર્યા. હું શાળામાં પાછો ગયો. તેણે એક જ વર્ષમાં શાળાના ત્રણ વર્ષ પૂરા કર્યા અને મેટ્રિકની પરીક્ષા આપી. તેની બુદ્ધિ એટલી તેજ હતી કે તેણે આ ટેસ્ટમાં પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું હતું. પછીના જીવનમાં, તેની તેજસ્વીતા ખીલી. એકવાર પુસ્તક વાંચો અને તેને શબ્દ માટે યાદ રાખો. જાણે કે આ સ્મૃતિ અને બુદ્ધિ એક જ છે.

તેમણે તેમના ઉત્સાહને સત્યની શોધમાં વહન કર્યો… આ નરેન્દ્ર ત્યારબાદ સંન્યાસી બની ગયો. તેમણે વિવેકાનંદ નામ લીધું. આજે, વિવેકાનંદને દેશના ટોચના વિભૂતિઓમાંના એક તરીકે ગણવામાં આવે છે.