મહાશિવરાત્રી પર ગુજરાતી નિબંધ PDF Free Download

મહાશિવરાત્રી પર ગુજરાતી નિબંધ PDF Download Info

ફાગણ મહિનાના કૃષ્ણપક્ષની ત્રયોદશી શિવ આરાધનાનો દિવસ છે જેણે મહાશિવરાત્રિના નામે ઓળખાય છે. આ તહેવાર મનુષ્યોને પાપ અન્યાય અને અનાચારથી દૂર રાખીને શુદ્ધ , પવિત્ર અને સાત્વિક જીવન

મહાશિવરાત્રી વિશે નિબંધ

મહાશિવરાત્રી: હર હર મહાદેવ!

ભારતીય ધાર્મિક પરંપરામાં એક મહત્વપૂર્ણ અને પવિત્ર તિથિ છે મહાશિવરાત્રી. આ તિથિએ ભગવાન શિવને આપવામાં આવે છે, જેમણે અપના ભક્તોને આશીર્વાદ અને કૃપા આપે છે. મહાશિવરાત્રીનો અર્થ ‘મહાદેવની રાત’ અથવા ‘શિવની રાત’ છે અને આ પર્વનો પ્રતિ વર્ષ ઉત્સવભરે મનાય છે.

મહાશિવરાત્રીની ઉત્સવ પરંપરા:

મહાશિવરાત્રી હિંદુ પંચાંગમાં ફાગણ માસની કૃષ્ણ ચતુર્દશીના દિવસે આવે છે. આ દિવસે શિવજીની પૂજા, વ્રત, આરાધના, ધ્યાન, મહાદેવનો ધ્યાન કરવાના મહત્વપૂર્ણ રીતે કરવામાં આવતાં છે. આ દિવસે ભગવાન શિવના મંદિરો અને જ્યોતિર્લિંગમાં ભક્તો ભરપૂર ભીડના સાથે જોડાઈ, સંકીર્તન, આરાતી, એવાના ધાર્મિક આચરણો અને રાત્રે જોડાય છે.

મહાશિવરાત્રીના મહત્વ:

1. ભગવાન શિવને આરાધના: મહાશિવરાત્રી એ દિવસ છે જ્યારે ભક્તો ભગવાન શિવને વિશે વિશેષ આરાધના કરે છે. શિવજીના ભક્તો મહાદેવના ધ્યાન અને જપથી આત્માને શાંતિ અને પ્રબુદ્ધિના સંબંધમાં આવવાનો પ્રયાસ કરે છે.
2. કૈલાસ પર્વ: ભગવાન શિવના નિવાસસ્થાન, કૈલાસ પર્વ અને આત્માનો અદ્ભૂત પરિપર્ણતાને યાદ રાખવા

ના માટે ભક્તો શિવની મૂર્તિને યાત્રા કરીને જાય છે.

3. નૃત્ય અને સંગીત: મહાશિવરાત્રીને ભક્તો રાત્રે જાગીને શિવજીના નામે ગાન, સંગીત, નૃત્ય, આરાતીઓ, પૂજા, ધ્યાન, મંત્રજાપ, આદિ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓનો સમર્પણ કરવામાં આવે છે.

સમાપ્તિ:

મહાશિવરાત્રી એ એક ધાર્મિક પર્વ છે જે ભક્તોને આત્માનો પરિશુદ્ધિ, શાંતિ અને ભગવાન શિવની કૃપાનો અનુભવ કરવાનો એક અદ્વિતીય અવસર આપે છે. આ પર્વના દિવસે ભગવાન શિવને ભક્તો પૂજે છે અને શિવજીના નામે સંકીર્તન કરીને આત્માને દિવ્યપ્રકાશમાં લઇ જવાનો પ્રયાસ કરે છે. મહાશિવરાત્રીની રાત્રે મંદિરો, આશ્રમો અને ધાર્મિક સ્થળો પર વિશેષ પ્રદર્શનાઓ અને કાર્યક્રમો યોજાય છે. મહાશિવરાત્રી એ ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પર્વ છે જે ભગવાન શિવને આપવાની ખુબ સારી અવસર આપે છે, અને આ પર્વનો પાળન અને માનવાની આધ્યાત્મિક ઊંચાઇઓ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

મહાશિવરાત્રી એક વિશેષ ધાર્મિક પર્વ છે જેમણે ભગવાન શિવને આરાધના, વ્રત, મેધાવી સાધનાઓ, અને આચાર્યશ્રીઓ દ્વારા ધ્યાનપૂર્વક જમાવામાં આવે છે. આ પર્વની મહત્વપૂર્ણતા વિવિધ આશ્રયોના, ધાર્મિક દૃષ્ટિકોના, અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓના પ્રતિષ્ઠાતમ પર આધાર રાખે છે. નીચે કેટલાક મુખ્ય કારણો છે જેનાથી મહાશિવરાત્રીનું મહત્વ હોય છે:

1. દિવ્ય સંગમ: મહાશિવરાત્રીના દિવસે ભગવાન શિવના નિવાસસ્થાન પરંપરાએ હોય છે. લોકો તીર્થયાત્રા પર જતાં ગંગા, યમુના, સરસ્વતી નદીઓને સંગમ કરી, મહાદેવના આશીર્વાદનો ઉપભોગ કરવામાં આવે છે.
2. ભગવાન શિવના ધ્યાન: મહાશિવરાત્રીએ ભગવાન શિવના ધ્યાન, મેધાવી સાધના, અને આત્મસાક્ષાત્કારના માર્ગોના માધ્યમથી લોકો આત્માનો શ્રેષ્ઠતા અને શાંતિનો અનુભવ કરે છે.
3. ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મૂળ: મહાશિવરાત્રી ભારતીય ધાર્મિક પરંપરાઓ અને સાંસ્કૃતિમાં મહત્વપૂર્ણ હોય છે. આ પર્વના દિવસે લોકો ધાર્મિક આચરણો, પૂજા, આરાધનાઓ, અને ધાર્મિક ગ્રંથોને સંપર્ક કરીને આપણી સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓને જીવંત રાખવામાં આવે છે.
4. ધાર્મિક જાગૃતિ: મહાશિવરાત્રી એ એક ધાર્મિક પર્વ છે જેમણે લોકોને ધાર્મિક જાગૃતિ અને આધ્યાત્મિક પ્રગટ્ઠતાના માર્ગો પર લાવવામાં આવે છે.
5. કલાત્મક આભર: મહાશિવરાત્રીના દિવસે અલંકાર, ભોગ, સંગીત, નૃત્ય, અને કલાત્મક આભર વગેરે રમતો વ્યક્તિઓને સંપર્ક કરવાના માર્ગો પર લાવવામાં આવે છે.

આ પ્રમુખ કારણો વચ્ચે, મહાશિવરાત્રી એ એવો એક પર્વ છે જે વ્યક્તિને આધ્યાત્મિક, સાંસ્કૃતિક, અને સામાજિક દૃષ્ટિકોના પ્રવર્તનમાં મદદ કરી શકે છે. આ દિવસે ભગવાન શિવના આરાધકો ભક્તિભાવથી જોડાય છે અને ધાર્મિક આચરણોને અપનાવીને આપણી આત્માને પરિશુદ્ધિથી રાખવાનો પ્રયાસ કરે છે.

શિવરાત્રી કેમ માનવામાં આવે છે?

શિવરાત્રી, ભગવાન શિવના આરાધનાના એક અદ્ભુત પર્વનો નામ છે. આ પર્વનો આયોજન ફાગણ માસની કૃષ્ણ ચતુર્દશીના દિવસે થાય છે. આ પર્વ હર વર્ષ બહુમૂલ્ય શિવના ભક્તો દ્વારા ધરેખરાવવામાં આવે છે. નીચે કેટલાક મુખ્ય કારણો છે જેનાથી શિવરાત્રી માનવામાં આવે છે:

1. ભગવાન શિવની આરાધના: શિવરાત્રી એ એવો દિવસ છે જ્યારે ભગવાન શિવની આરાધના, પૂજા, અને ધ્યાનથી ભક્તો આત્માને શાંતિ અને આનંદથી ભરવાના માર્ગો પર લાવવામાં આવે છે.
2. મહાકાલ નો સંગમ: શિવરાત્રીએ મહાદેવના નિવાસસ્થાન, કૈલાસ પર્વ, અને અમરનાથના ગુફાએ ભક્તો સંગીત, ભજન, ધ્યાન અને સાધનાઓના સંગમમાં ભાગ લેવામાં આવે છે.
3. મોક્ષનો પ્રાપ્તિ: લોકો માનવતાની ચરિત્રે મહાશિવરાત્રીએ મોક્ષની પ્રાપ્તિમાં મદદ કરે છે. આધ્યાત્મિક પથે ચરણાંતર પરંપરાએ મોક્ષ પ્રાપ્તિનો ઉદાહરણ બતાવે છે.
4. શિવજીનો નામ શંકર: ભગવાન શિવને ‘શંકર’ પણ કહેવામાં આવે છે. શિવરાત્રીએ શંકરની આરાધનામાં ભક્તો માટે વિશેષ મહત્વપૂર્ણ છે.
5. આત્માનો શોક અને પાપનો નાશ: મહાશિવરાત્રીએ ભગવાન શિવની આરાધનાથી ભક્તોના દુ:ખ, શોક, અને પાપનો નાશ થાય છે.

શિવજીનો ધનુષ્યનું નામ:

શિવના ધનુષ્યનું નામ “પિનાક” હતું. બ્રહ્માણ્ડના સૃષ્ટિકર્તા બ્રહ્માએ પણ પરંપરામાં શિવને “પિનાકધર” એ નામાં આપ્યું હતું, શિવના ધનુષ્યમાં “પિનાક” છે. આ નામ ભગવાન શિવને તેમના ધનુષ્ય “પિનાક” ધરાવવાનું પ્રતિષ્ઠાના કારણે આપવામાં આવ્યું. આ નામ ભગવાન શિવના એક અદ્ભુત અસ્ત્ર “પિનાક” પર આધાર રાખે છે.

મહાશિવરાત્રી પર મગફળીનું સેવન શુભ કે અશુભ?

મહાશિવરાત્રી પર મગફળીનું સેવન ધાર્મિક દૃષ્ટિએ મહત્વપૂર્ણ છે. આધ્યાત્મિક મહાત્વ અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાના દૃષ્ટિએ, મગફળીનો સેવન શિવરાત્રીએ મહાદેવના આરાધકો માટે શુભ અને મહત્વપૂર્ણ છે.

મગફળીના સેવનથી માનવને માનવતાના ગુણગાનનો અનુભવ થાય છે અને તે વિવેકશીલતા, શાંતિ, ધ્યાન, અને આત્માની પરિશુદ્ધિને પ્રવૃત્ત કરવામાં મદદ કરે છે. ભગવાન શિવની આરાધના અને મગફળીનો સેવન મહાશિવરાત્રીએ ભગવાન શિવના આસન પર બેસાડે છે અને આ દિવસે તાંદલજો પૂજન કરવામાં આવે છે.

તાંદલજો પૂજનમાં તાંદલજો, બેલપત્ર, ભાત, ગુળાલ, ધૂપ, દીપ, ફલો, ચામર, દંડ, કાજલ, પંચામૃત, શંખની પુજા, બિલ્વપત્ર, ગંગાજલ, વાસ્ત્ર, અક્ષત, કુમકુમ, હળદર, ઇત્યાદિનાં ઉપયોગથી પૂજાર્ચન કરવામાં આવે છે.

મહાશિવરાત્રીના દિવસે શિવજીની આરાધના, ધ્યાન,

મંત્રજાપ, સત્સંગ, અને શાંતિપૂર્વક ગુજરાતી મહત્વપૂર્ણ શાસ્ત્રો વાંચવામાં આવે છે. આ દિવસે વ્રત રાખવો, ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવાનો એક અદ્વિતીય અવસર છે. મહાશિવરાત્રીનો ઉત્સવ વિવિધ ભક્તિના રસભરભરાતા હોય છે, અને તાંદલજોનો સેવન આત્માને પવિત્રતાનો અનુભવ કરાવે છે. સામાજિક રીતિરિવાજો અને આધ્યાત્મિક પરંપરાઓ પર આધાર રાખતા હોવાથી મગફળીનો સેવન શુભ અને મહત્વપૂર્ણ ગણાય છે.

મહાશિવરાત્રી ની વાર્તા

મહાશિવરાત્રી એ હિન્દુ ધર્મમાં એક મહત્વપૂર્ણ પર્વ છે, જે ભગવાન શિવને આરાધના અને પૂજનનો અવસર પ્રદાન કરે છે. આ પર્વ ભારતના વિભિન્ન ભાગોમાં વિવિધ રીતે ઉજવવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીનો અર્થ છે “મહાદેવના રાત્રિ” અથવા “શિવની રાત્રિ”. આ પર્વના દિવસે ભક્તો શિવજીની પૂજા, આરાધના, મંત્ર જાપ, ધ્યાન અને ભજન-કીર્તનમાં મગન થાય છે.

એક સમય કેટલીક ઋષિ-મુનિઓ મહાશિવરાત્રીની ઉત્સવનો આયોજન કરવાનો નિર્ણય કર્યો. એવાં અનેક ઋષિ-મુનિઓ વિનંતિ અને પૂજાઓથી ભગવાન શિવને આનંદિત કરવાનો ઇચ્છુક હતા. તેઓ ગંગાનદીને બહાર કરી, પાર્વણા અસ્તમિ તારીખે, સ્વર્ગનાથ પર્વણાર્થે બૃહદ્રાજને આવકારવા માટે વિનંતિ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. અંગારકચૌડ નામના એક રાક્ષસોએ આ વાર્તા સાંભાળીને શિવજીને પૂજવાનો સંકલ્પ કર્યો.

તેમ કરીને તેમના અનુયાયીઓએ ગંગાનદીના કિનારે શિવમંદિર બાંધ્યો અને શિવલિંગ સ્થાપિત કર્યો. આ તારીખે ભગવાન શિવનો વિશેષ પૂજન કરવો આરંભ થયો. રાત્રે વિશેષ પૂજાઓ, હવન, ધ્યાન, મંત્ર જાપ, ભજન-કીર્તન અને ભગવાન શિવના નામોનો સંકીર્તન કરવામાં આવવું થતું હતું.

રાત્રે જળ સુથી પવિત્ર રહેવો, એમ માટે અંધાધુંધ વડે જળક્રિયા કરવી, એ કારણે મહાશિવરાત્રીનો આજો રૂપ આવ્યો હતો. તેમના પૂજાના બાદ, સભ્યો સાથે પરસ્પર આદરભાવનાં વરતા રહેતાં પર્વણીની સાથે સાથે જળભરવાનો પણ રમજવાનો રંગ આવતો હતો. આ પર્વને સાંભાળીને જળક્રિયા કરતાં અંધાધુંધથી એક આધ્યાત્મિક અવસરમાં રમવો અને ભગવાન શિવને મનોહર રીતે પૂજવો હવે જોઈએ. તેમની પૂજામાં શિવજીની મૂર્તિ, પાંચામૃત, ગંગાજલ, ધૂપ, દીપ, ફલ, બેલપત્ર, તાંદલજો, ચામર, ચંદન, કુમકુમ, ઇત્યાદિનાં ઉપયોગથી શિવજીની પૂજા કરવામાં આવે છે.

આ રીતે મહાશિવરાત્રીનો પર્વ વિશેષ રંગીન અને આધ્યાત્મિક દર્શન પ્રદાન કરવાનો મોકો આપ્યો. પર્વણીના દિવસે જળક્રિયાનો આયોજન કરતાં ઋષિ-મુનિઓ ને ગંગાજલ અર્પણ કરીને ભગવાન શિવના આશીર્વાદ મેળવવો, તેમની સંગતિ આપવાનો મોકો મળ્યો. આ સમયે અવકાશ મળ્યો કે જળ સાથે જળ તથા શિવના ધૂપ, દીપ, ફલ, તાંદલજો પરંતુ સ્વર્ગનાથ પર્વણા રોજના અંધાધુંધ વડાપરંપર ન બળકે પર્વણીના દિવસે જળ સાથે જળ વડાવવાનો રંગાંગ અવકાશ મળ્યો. એવા રીતે અંધાધુંધના અંધકારના બહાર કરવાનો એ એક અદ્ભુત અવસર છે.

આ રીતે મહાશિવરાત્રી પર્વનો આયોજન થતાં આંતરિક આનંદભરી સમય ગુજરવાનો એવો મૌકો હતો કે મન, વચન, કર્મ સાથે પરંપરાગત રીતે શિવજીની આરાધનામાં મગન થવાનો રંગ આવતો હતો. આજે પણ મહાશિવરાત્રી પર્વ ભગવાન શિવને આરાધના કરવા, તાંદલજો પૂજવા, ધ્યાન, મંત્ર જાપ, ભજન-કીર્તન, અને આધ્યાત્મિક ગતિવિધિઓમાં ભાગ લેવાનો અને સાથે સાથે સંસ્કૃતિક માનકે જાળવવાનો સુસ્વાગત થાય છે. એવો લાગે છે કે મહાશિવરાત્રીના દિવસે અંધાધુંધ વડાવવામાં આવવું, જોઈએ છે કે આ પર્વનો આયોજન મોટા આદર્શ આદર્શના સાથે સંસ્કૃતિના નિરાકરણ અને સાંસ્કૃતિક એકતાના લક્ષ્યે થઈ રહ્યો છે.