Chote Sahibzade History In Punjabi PDF Free Download

Chote Sahibzade History In Punjabi PDF Download Info

Chote Sahibzade History In Punjabi PDF Free Download, Chaar Sahibzaade History In Punjabi PDF Free Download, ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ PDF.

Chote Sahibzade History In Punjabi PDF

The History Of The Sikhs Is One Of Sacrifice. In Order To Plant The Sikhism Seed, Sri Guru Gobind Singh Ji Sacrificed His Parents And Four Sahibzades. He Dedicated His Whole Life To The Sikh Religion And The Welfare Of The Entire Population, Suffering Hardships And Participating In Significant Events. The Incident Involving Chote Sahibzades Baba Zorawar Singh And Fateh Singh Is The Most Heartbreaking Thing That Has Ever Happened. Zorawar Singh Was 7 Years, 11 Months, And 8 Days Old At The Time Of His Martyrdom, Whereas Fateh Singh Was 5 Years, 10 Months, And 10 Days Old.

As Well As Fateh Singh Kurbani, Sahibzade Zorawar Singh

Chhota Sahibzades’ Martyrdom Changed The Course Of Sikh History And Uprooted The Foundations Of Mughal Rule. The Sacrifices Of Little Lords Have Been Depicted In The Works Of Great Historians And Poets. Karnail Singh Paras, The Shiromani Kwishar Of The Malwa Region, Stands Out Among Them. He Is Regarded As The Most Well-known And Well-liked Poet Of All Time. While Writing In A Variety Of Religious Contexts, He Used A Very Sharp Wit To Describe The Events Involving The Family Of Guru Gobind Singh Ji. For Example, Leaving Anandpur Fort, The Appearance Of Family Division, Mata Gujri And The Younger Sahibzades’ Arrest, Their Confinement In The Cold Tower, The Small Ones Alive And Big, The Sahibzades’ Faceless Response To The State, And The Younger Ones’ Shouting “Yes!” From Malerkotle. Paras Did A Good Job Of Capturing The Painful Account Of The Sahibzades’ Martyrdom In His Poetic Works.

Which Causes Readers’ And Listeners’ Hearts To Melt Like Stones And Water To Begin Streaming From Their Eyes As They Listen. The Younger Sahibzades’ True Love And Sacrifices Were Painted By Karnail Singh Kwesar. In His Poetic Rhyme, Pars Captures The Sacrifices Of The Siddiqui Warriors In That Simple Punjabi. Chhota Sahibzada Impressively Describes The Martyrdom Of Zorawar Singh And Fateh Singh. That Is Why The Whole World Is Filled With Sorrows Throughout The Month Of Poh. The Mughals Violated All Agreements And Attacked Guru Sahib When Guruji Left The Fort Of Anandpur In Gude Sial Of Chech Poh On December 21, 1704. In His Writing, Paras Tells The Tale Of That Period As Follows: “Anandpur Fort Left, Obeying The Command, Dhur’s Company Left Satguru’s Sons…??
There Weren’t Many Singhs With Guru Sahib At The Time. The Battle Of Ghamsan Was Fought In The Rain And Wind On The Banks Of The Sarsa River. Such A Cut Was Made By Morning, Making Everyone’s Heart Shiver. The Diwan Of The Amrit Period Stood On The Banks Of The Sarsa River Like A Day, And Despite The Thunderous Sound Of Cannons And The Burst Of Arrows, A Kirtan Singing Praises To God Was Taking Place. All Of Guruji’s Possessions, Including Guru Sahib’s Priceless Writings And Priceless Literature, Were Lost In The Chaos Of The Night Due To The Rise Of The Sarsa River. On The Evening Of December 22, Guruji’s Family Also Departed, And He Arrived At Chamkaur Fort With The Elder Sahibzade. Younger Than Guru Sahib, Mata Gujri Ji And Sahibzade Were Split Apart. In A Sympathetic Manner, Karnail Singh Kwesar Depicts The Scene Of Mata Gujri And Sahibzadeh’s Separation. The Two Little Grandsons Of Mata Gujri Gangu Padit Perished In The Deep Water Of Mustard.
On The Other Hand, Poh Bade Sahibzade Was Killed At The Battle Of Chamkaur On December 23, 2008. Singh Was Killed Fighting The Mughals At Chamkaur Garhi On December 24. Here, Gangu, A Cook In Guru Sahib Ji’s Langar, Was Discovered By Mata Gujri And The Younger Sahibzada. He Begged The Mother And The Younger Sahibzada To Drive Them To Kheri, Their Village.

Tie Your Hands And Act Like A Mother, Gangu Began To Say. Don’t Go To My House Under A Broken Moon, Go In The Clouds, Or Break The Day? Mataji Was Brought To Gangu Padit’s Home. Mataji Had Some Money And Gold Stamps. Gangu’s Mind Became Dishonest After Seeing This Bag Of Money. The Phrase “At Last The Brahmin Gangu Took His Toy To The Guarded Treasury And Set It On A Wedge” Comes From The Composition By Paras.

On The Seal Of The Seals, The Malice Ran Wild.

His Mind Became Dishonest After Seeing The Gold Seals, And He Sought Advice From His Mother To Gather The Gold Seals, But She Forbade Him From Stealing.
In His Folk Verse, Karnail Singh Kavishar Describes The Exchange Between Gangu And His Mother As Follows:
“Akhon, I Hesitated And Accepted One Thing, If I Acknowledged The Work Of God,” Gangu Asked. Be Patient, Mom, And Mom. Before Wealth, I Did Not Wince My Eyes. Intelligence Has Blinded Me. Mom Has Arrived. Let’s Avoid Impeding. Well, Mother Gave Poison To Mother And Killed Her Grandson…? Burn Your Tongue, Says Your Mother Don’t Develop Such A Bastardly Cruelty. Who Was It That Made The Gap, Pierced His Stomach, Refused To Pay Yusuf’s Price, Filled The Sleep Bell, Sank The Ship, And Tasted The Sourness Of Sin?

Gangu As Punishment For His Greed In Consuming The Salt From The Guru’s Home, The Cook Complained To The Morinde Police Station To Arrest Mother Gujri And The Kids. The Girls Used To Talk To Each Other After Seeing The Soldiers Arresting The Children And Taking Them Away. Using His Author’s Context, Pars Summarizes That Time’s Scene: The Soldiers, The Sisters, These Two Swans, Etc. The Little Sahibzades Were Taken By The Soldiers On December 26, 27, 11, And 12, And They Were Then Shown Before Wazir Khan’s Court. The Younger Sahibzadas Were Often Threatened By Wazir Khan And Tempted To Convert, But The Children Of Guruji Did Not Do So And Instead Reacted Against The Government.

Wazir Khan, Enraged, Gave The Order To Imprison The Sahibzades And Mata In A Frigid Tower, But Guru Ji’s Sahibzades Remained Calm And Steadfast. He Was Prepared To Endure Any Persecution Since He Remembered The Ninth Guru Teg Bahadur’s Martyrdom Narrative As Told By His Grandmother. Even Though He Was Starving In The Icy Tower, He Refrained From Drinking. It’s Been Three Days, Hungry, Not Eating, Drinking, The Mother Sits And Thinks, What Did She Do In The Pain Of The Children, Eating Alive, Drowned, Or Was The Government’s Strict Watch…?, As Described By Karnail Singh Kavishar.

The Children Were Once Again Urged To Convert To Religion At The Court Of Sarhand Province On The Second Day. While Seated In The Cool Tower, Mata Gujri Is Narrating To The Kids The Events Surrounding The Martyrdom Of Guru Teg Bahadur And The Murder Of Sikhs. The Incredible Sikhism Figure Mata Gujri’s Teachings Should Not Be Lost, Yet The Sikh Sidhak Was Not Someone To Be Defeated. You Are The Grandson Of Guru Teg Bahadur Ji, The Crown Of Martyrs, Your Mother Said. The Siddak And Sirr Of The Sikhs Were Praised By Colonel Singh Paras.
The Poem “Ride The Wheel, Jump The Stake, And The Sage, The Sage, And The Flowers, And The Flowers” Does A Good Job Of Capturing It.
Like Matidas, You Must Endure Hardships For A Period Of Time By Scratching Your Skin And Honouring The Daughter Of Dharma Raj On The Other Side.
After Mata Gujri Was Instructed And Educated, The Sahibzades Were Presented In State Court. The Ladles Of Kalgidhar Persisted In Their Sikh Faith Despite Wazir Khan’s Repeated Temptations. Don’t Believe The Falcon, Take These Lakhs Of Greed From The Subya Bird… Both The Sahibzades Kept Replying To The Province, Pars Describes Through His Pen: We Are Kalgidhar Son, Jihda Has A Sharp Gaze In Jag.
When The Younger Sahibzade Finally Disobeyed, Wazir Khan Became Furious And Commanded That The Kids Be Recognised In Nihan. The Nawab Of Malerkotle Shouted In Agreement And Said That The Father Does Not Want Retribution From The Kids. Islam Does Not Include Any Passages That Call For The Killing Of Children, Yet The Nawab Still Gave The Order To Do So In Nihan. The Whole History Was Chronicled As Follows By Karnail Singh Kweeshar In His Poetic Lines:

Innocent Sher Khan Malerkotla Said That Sube Zalam Wazeed Khan Had Been Hurt. His Father Is Unquestionably A Descendant Of The Rebel Mughals. Don’t Make Dirt With Your Hands. Where Is It Written That The Killing Of The Children In The Prison…? What Are The Two Innocent Criminals’ Faults In This? Both Of Them Remained Patient, Calm, And Firm In Their Commitment To Sikhism After Hearing Wazir Khan’s Order To Have Sahibzade Marked In The Wall. On December 28, 13 Poh, Sahibzade Was Marked In Nihan And Executed For His Crimes. He Eternally Left This World. By Shining A Light On His Name, Make A Sacrifice For The Khalsa Panth And Sikh Siddak.

Karnail Singh Kavishar Has Presented The Tragedy Of That Time Through His Experience In A Poetic Context As Follows: “The Tears In The Eyes Of Even The Sun Had Turned Into Water, And The Stones Were Falling And Laughing. The Ladles Of Gidi Kalgidhar Were Martyred, Yet Soldiers Who Leaped On Crude Stakes And Danced By Religion Did Not Turn Their Heads. When Dadi Mata Learned That An Innocent Person Had Been Killed, She Recalled Akalpurakh And Entered The Samadhi. Land Was Bought That Was Needed For Cremation. Chhota Sahibzadeh And Mataji Were Cremated To These Three Divine Souls On December 29, 1704. Today, Gurdwara Sri Jyoti Sarup Sahib Is Constructed Here.

Such Dil Kabau Khatna Is Not Found In Any Other Religion. Their Martyrdoms Are Memorialised Even Now And Will Always Be Preserved In The Golden Pages Of Sikh History. In His Work, Paras Describes The Scene Of That Era As Follows: Ninth Guru Kar Gaye Muridi, Chand Turge Patha,?

Chaar Sahibzaade History In Punjabi

ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਲਈ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਬਲਿਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਅਬਾਦੀ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਔਕੜਾਂ ਝੱਲਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਬਾਬਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲ ਦਹਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਾਦਤ ਵੇਲੇ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਮਰ 7 ਸਾਲ, 11 ਮਹੀਨੇ ਅਤੇ 8 ਦਿਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਮਰ 5 ਸਾਲ, 10 ਮਹੀਨੇ ਅਤੇ 10 ਦਿਨ ਸੀ।

ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਕੁਰਬਾਨੀ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ

ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਨੀਂਹਾਂ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਿਆ। ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਵੀਸ਼ਰ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਪਾਰਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਕਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਤਿੱਖੀ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਅਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਕਿਲਾ ਛੱਡਣਾ, ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਰੂਪ, ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਠੰਡੇ ਬੁਰਜ ਵਿੱਚ ਕੈਦ, ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅਤੇ ਵੱਡਾ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਬਾਕ ਜਵਾਬ, ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਚੀਕਦੇ ਹੋਏ “ਹਾਂ!” ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਤੋਂ। ਪਾਰਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਦਰਦਨਾਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।

ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਠਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਪੱਥਰਾਂ ਵਾਂਗ ਪਿਘਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਾਰਾ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਵੇਸਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੱਤਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਾਵਿ-ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਸਿੱਦੀਕੀ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਸਰਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਛੋਟਾ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੋਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 21 ਦਸੰਬਰ, 1704 ਨੂੰ ਚੇਚ ਪੋਹ ਦੇ ਗੁੜੇ ਸਿਆਲ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਕਿਲਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਸ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਸੀ ਹੈ: “ਅਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਿਆ, ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਿਆਂ। , ਧੁਰ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ…??
ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਬਹੁਤੇ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਘਮਸਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਹਨੇਰੀ ਵਿੱਚ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੰਬ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਦਾ ਦੀਵਾਨ ਦਿਨ ਵਾਂਗ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੋਪਾਂ ਦੀ ਗਰਜ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਗੁਣਗਾਨ ਕਰਦਾ ਕੀਰਤਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਕਾਰਨ ਰਾਤ ਦੇ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਅਨਮੋਲ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਅਨਮੋਲ ਸਾਹਿਤ ਸਮੇਤ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਈ। 22 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਉਹ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨਾਲ ਚਮਕੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਛੋਟੇ, ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਹਮਦਰਦੀ ਭਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਵੇਸਰ ਨੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ। ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਗੰਗੂ ਪਦਿਤ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਪੋਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, 23 ਦਸੰਬਰ, 2008 ਨੂੰ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪੋਹ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਸਿੰਘ 24 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਚਮਕੌਰ ਗੜ੍ਹੀ ਵਿਖੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇੱਥੇ, ਗੰਗੂ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸੋਈਏ, ਮਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ। ਉਸਨੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖੇੜੀ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ।

ਹੱਥ ਬੰਨ੍ਹੋ ਅਤੇ ਮਾਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰੋ, ਗੰਗੂ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ। ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਚੰਦ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਮੇਰੇ ਘਰ ਨਾ ਜਾਓ, ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਓ, ਜਾਂ ਦਿਨ ਤੋੜੋ? ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗੰਗੂ ਪਦਿਤ ਦੇ ਘਰ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੋਲ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰਾਂ ਸਨ। ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਇਹ ਥੈਲੀ ਦੇਖ ਕੇ ਗੰਗੂ ਦਾ ਮਨ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਵਾਕੰਸ਼ “ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗੰਗੂ ਆਪਣਾ ਖਿਡੌਣਾ ਰੱਖਿਅਕ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾੜੇ ‘ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ” ਪਾਰਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।

ਸੀਲ ਦੀ ਸੀਲ ਤੇ, ਮਲੀਸ ਜੰਗਲੀ ਭੱਜਿਆ.

ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸਦਾ ਮਨ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਮੰਗੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਵੀਸ਼ਰ ਆਪਣੀ ਲੋਕ ਵਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਗੰਗੂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦਾ ਵਰਣਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ:
ਗੰਗੂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਅਖੋਂ, ਮੈਂ ਝਿਜਕਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ, ਜੇ ਮੈਂ ਰੱਬ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ”। ਧੀਰਜ ਰੱਖੋ, ਮੰਮੀ, ਅਤੇ ਮੰਮੀ. ਦੌਲਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਹੀਂ ਮੀਚੀਆਂ। ਅਕਲ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੰਮੀ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਆਓ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚੀਏ। ਖੈਰ, ਮਾਂ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤੇ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ …? ਆਪਣੀ ਜੀਭ ਨੂੰ ਸਾੜੋ, ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਾ ਕਰੋ. ਇਹ ਕੌਣ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪਾੜਾ ਬਣਾਇਆ, ਉਸ ਦੇ ਪੇਟ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆ, ਯੂਸਫ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਘੰਟੀ ਭਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਡੁਬੋ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਪਾਪ ਦੀ ਖਟਾਈ ਦਾ ਸੁਆਦ ਚੱਖਿਆ?

ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਲੂਣ ਖਾਣ ਦੇ ਲਾਲਚ ‘ਚ ਗੰਗੂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ, ਰਸੋਈਏ ਨੇ ਮੋਰਿੰਡੇ ਥਾਣੇ ‘ਚ ਕੀਤੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤਸੇਂਟ ਮਦਰ ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਕਿਡਜ਼। ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਰਸ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ: ਸਿਪਾਹੀ, ਭੈਣਾਂ, ਇਹ ਦੋ ਹੰਸ, ਆਦਿ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ 26, 27, 11, ਅਤੇ 12 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਫਿਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਅਦਾਲਤ. ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਅਕਸਰ ਧਮਕੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ।

ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇਕ ਠੰਡੇ ਬੁਰਜ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਅਡੋਲ ਰਹੇ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਦਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਬਰਫੀਲੇ ਟਾਵਰ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਪੀਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ, ਭੁੱਖੇ, ਨਾ ਖਾਂਦੇ-ਪੀਂਦੇ, ਮਾਂ ਬੈਠੀ ਸੋਚਦੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਉਂਦਾ ਖਾ ਗਿਆ, ਡੁੱਬ ਗਿਆ, ਜਾਂ ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਪਹਿਰਾ ਸੀ…?, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਵੀਸ਼ਰ।

ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਰਹੰਦ ਸੂਬੇ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕੂਲ ਟਾਵਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਦੁੱਤੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਮੂਰਤ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਫਿਰ ਵੀ ਸਿੱਖ ਸਿਦਕ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹਾਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਹੋ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਤਾਜ, ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਕਰਨਲ ਸਿੰਘ ਪਾਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਿਦਕ ਅਤੇ ਸਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਕਵਿਤਾ “ਰਾਈਡ ਦ ਵ੍ਹੀਲ, ਜੰਪ ਦ ਸਟੇਕ, ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ, ਰਿਸ਼ੀ, ਅਤੇ ਫੁੱਲ, ਅਤੇ ਫੁੱਲ” ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮਤੀਦਾਸ ਵਾਂਗ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਖੁਰਕਣ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਧਰਮ ਰਾਜ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਲਗੀਧਰ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਲਾਲਚਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰਹੇ। ਬਾਜ਼ ਨਾ ਮੰਨੋ, ਸੂਬਿਆ ਪੰਛੀ ਤੋਂ ਇਹ ਲੱਖਾਂ ਲਾਲਚ ਲਵੋ… ਦੋਵੇਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ, ਪਾਰਸ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਰਾਹੀਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਅਸੀਂ ਕਲਗੀਧਰ ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ, ਜੱਗ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਅਣਆਗਿਆਕਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਨ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਵੇ। ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਦੇ ਨਵਾਬ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਵਿੱਚ ਚੀਕਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਨਵਾਬ ਨੇ ਨਿਹਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਮੁੱਚਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਵੀਸ਼ਰ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਵਿ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ:

ਬੇਕਸੂਰ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਬੇ ਜ਼ਲਮ ਵਜ਼ੀਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਸੱਟ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਬਾਗ਼ੀ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਵੰਸ਼ਜ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਗੰਦਗੀ ਨਾ ਬਣਾਓ। ਇਹ ਕਿੱਥੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕਤਲ…? ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਚਿਣਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਵਿੱਚ ਧੀਰਜਵਾਨ, ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਰਹੇ। 28 ਦਸੰਬਰ, 13 ਪੋਹ ਨੂੰ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਨਿਹਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੁਰਮਾਂ ਲਈ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਹ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਚਾਨਣਾ ਪਾ ਕੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਿਦਕ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਵੋ।

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਵੀਸ਼ਰ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੁਖਾਂਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਰਾਹੀਂ ਕਾਵਿ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ: “ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚਲੇ ਹੰਝੂ ਵੀ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਏ ਸਨ, ਪੱਥਰ ਡਿੱਗ ਕੇ ਹੱਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਗਿੱਦੜ ਕਲਗੀਧਰ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ,ਫਿਰ ਵੀ ਕੱਚੇ ਦਾਤੇ ਤੇ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦਾ ਨਾਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਮੋੜਿਆ।ਜਦੋਂ ਦਾਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇੱਕ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਧੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ।ਸਸਕਾਰ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।ਛੋਟਾ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਸਸਕਾਰ 29 ਦਸੰਬਰ 1704 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਜੋਤੀ ਸਰੂਪ ਸਾਹਿਬ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਐਸਾ ਦਿਲ ਕਬਉ ਖਤਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਸ ਉਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਕਰ ਗਏ ਮੁਰੀਦੀ, ਚੰਦ ਤੁਰਗੇ ਪਾਠ,?