શ્રી બજરંગ બાણ એ ભગવાન શ્રી રામભક્ત હનુમાનજીને સમર્પિત એક અત્યંત શક્તિશાળી અને લોકપ્રિય સ્તોત્ર (પ્રાર્થના) છે.
રચયિતા અને સ્વરૂપ
- રચયિતા: આ સ્તોત્રના રચયિતા મહાન સંત અને કવિ ગોસ્વામી તુલસીદાસજી છે, જેમને હનુમાન ચાલીસાના પણ રચયિતા માનવામાં આવે છે.
- ભાષા: તે મુખ્યત્વે અવધી ભાષા (હિન્દીની એક બોલી) માં લખાયેલું છે.
- સ્વરૂપ: આ એક શપથરૂપી પ્રાર્થના છે, જેમાં ભક્ત હનુમાનજીને શ્રી રામ અને માતા સીતાજીના સોગંદ આપીને, પોતાની તકલીફો અને મુશ્કેલીઓ દૂર કરવા વિનંતી કરે છે.
મહત્ત્વ અને માન્યતાઓ
બજરંગ બાણનું પઠન મુખ્યત્વે નીચેના હેતુઓ માટે કરવામાં આવે છે:
- શત્રુ અને ભયથી મુક્તિ: એવું માનવામાં આવે છે કે બજરંગ બાણનો પાઠ નિયમિત કરવાથી ભક્તના શત્રુઓ (આંતરિક કે બાહ્ય), ભૂત-પ્રેત અને અનિષ્ટ શક્તિઓ નો ભય દૂર થાય છે.
- સંકટ નિવારણ: જ્યારે ભક્ત પર કોઈ મોટું સંકટ, બીમારી કે મુશ્કેલ પરિસ્થિતિ આવી પડી હોય અને તેને તાત્કાલિક સહાયની જરૂર હોય, ત્યારે આ બાણનું પઠન કરવામાં આવે છે.
- સંકલ્પની સિદ્ધિ: જો કોઈ ખાસ અને શુભ કાર્યમાં વારંવાર અડચણો આવતી હોય, તો સંકલ્પ લઈને તેનો પાઠ કરવાથી કાર્ય સિદ્ધ થાય છે.
- આત્મવિશ્વાસ: આ સ્તોત્ર મનુષ્યમાં આત્મવિશ્વાસ, હિંમત અને બળ ની વૃદ્ધિ કરે છે.
શ્રી બજરંગ બાણ ગુજરાતી
નિશ્ચય પ્રેમ પ્રતીતિ તે, બિનય કરૈ સનમાન ।
તેહિ કે કારજ સકલ સુભ, સિદ્ધ કરૈ હનુમાન ॥
ચૌપાઈ
જય હનુમંત સંત હિતકારી । સુન લીજૈ પ્રભુ અરજ હમારી ॥
જન કે કાજ બિલંબ ન કીજૈ । આતુર દૌરિ મહા સુખ દીજૈ ॥
જૈસે કૂદિ સિંધુ મહિપારા । સુરસા બદન પૈઠિ બિસ્તારા ॥
આગે જાય લંકિની રોકા । મારેહુ લાત ગી સુરલોકા ॥
જાય બિભીષન કો સુખ દીન્હા । સીતા નિરખિ પરમપદ લીન્હા ॥
બાગ ઉજારિ સિંધુ મહં બોરા । અતિ આતુર જમકાતર તોરા ॥
અક્ષય કુમાર મારિ સંહારા । લૂમ લપેટિ લંક કો જારા ॥
લાહ સમાન લંક જરિ ગી । જય જય ધુનિ સુરપુર નભ ભી ॥
અબ બિલંબ કેહિ કારન સ્વામી । કૃપા કરહુ ઉર અંતરયામી ॥
જય જય લખન પ્રાન કે દાતા । આતુર હ્વૈ દુખ કરહુ નિપાતા ॥
જૈ હનુમાન જયતિ બલ-સાગર । સુર-સમૂહ-સમરથ ભટ-નાગર ॥
ઓં હનુ હનુ હનુ હનુમંત હઠીલે । બૈરિહિ મારુ બજ્ર કી કીલે ॥
ઓં હ્નીં હ્નીં હ્નીં હનુમંત કપીસા । ઓં હું હું હું હનુ અરિ ઉર સીસા ॥
જય અંજનિ કુમાર બલવંતા । શંકરસુવન બીર હનુમંતા ॥
બદન કરાલ કાલ-કુલ-ઘાલક । રામ સહાય સદા પ્રતિપાલક ॥
ભૂત, પ્રેત, પિસાચ નિસાચર । અગિન બેતાલ કાલ મારી મર ॥
ઇન્હેં મારુ, તોહિ સપથ રામ કી । રાખુ નાથ મરજાદ નામ કી ॥
સત્ય હોહુ હરિ સપથ પાઇ કૈ । રામ દૂત ધરુ મારુ ધાઇ કૈ ॥
જય જય જય હનુમંત અગાધા । દુખ પાવત જન કેહિ અપરાધા ॥
પૂજા જપ તપ નેમ અચારા । નહિં જાનત કછુ દાસ તુમ્હારા ॥
બન ઉપબન મગ ગિરિ ગૃહ માહીમ્ । તુમ્હરે બલ હૌં ડરપત નાહીમ્ ॥
જનકસુતા હરિ દાસ કહાવૌ । તાકી સપથ બિલંબ ન લાવૌ ॥
જૈ જૈ જૈ ધુનિ હોત અકાસા । સુમિરત હોય દુસહ દુખ નાસા ॥
ચરન પકરિ, કર જોરિ મનાવૌમ્ । યહિ ઔસર અબ કેહિ ગોહરાવૌમ્ ॥
ઉઠુ, ઉઠુ, ચલુ, તોહિ રામ દુહાઈ । પાયં પરૌં, કર જોરિ મનાઈ ॥
ઓં ચં ચં ચં ચં ચપલ ચલંતા । ઓં હનુ હનુ હનુ હનુ હનુમંતા ॥
ઓં હં હં હાંક દેત કપિ ચંચલ । ઓં સં સં સહમિ પરાને ખલ-દલ ॥
અપને જન કો તુરત ઉબારૌ । સુમિરત હોય આનંદ હમારૌ ॥
યહ બજરંગ-બાણ જેહિ મારૈ । તાહિ કહૌ ફિરિ કવન ઉબારૈ ॥
પાઠ કરૈ બજરંગ-બાણ કી । હનુમત રક્ષા કરૈ પ્રાન કી ॥
યહ બજરંગ બાણ જો જાપૈમ્ । તાસોં ભૂત-પ્રેત સબ કાપૈમ્ ॥
ધૂપ દેય જો જપૈ હમેસા । તાકે તન નહિં રહૈ કલેસા ॥
દોહા
ઉર પ્રતીતિ દૃઢ઼, સરન હ્વૈ, પાઠ કરૈ ધરિ ધ્યાન ।
બાધા સબ હર, કરૈં સબ કામ સફલ હનુમાન ॥